کمپرسور چیست؟
کمپرسور در واقع مهمترین قطعه از یک دستگاه کولر گازی می باشد. قطعه‌ای است که با فشردن گاز عمل افزایش فشار گاز را انجام می دهد. در عمل این قطعه مرکز سیستم تبرید در کولر گازی می باشد. کمپرسور گاز را از اواپراتور مکش می کند و به طرف کندانسور می فرستد. سیستم تبرید به گونه ای کار می کند که باید فشار در قسمت رانش قوی و در قسمت مکش ضعیف تر باشد. این اختلاف فشار توسط کمپرسور ایجاد می شود و جریان مبرد را در سراسر سیستم برقرار می کند. کمپرسور کولر گازی در سه نوع مختلف می باشد. در این بخش به بررسی مختصر کمپرسور می پردازیم.
انواع کمپرسور compressor:
- روتاری
- پیستونی
- اسکرول
کمپرسور روتاری:
کمپرسور روتاری دارای تیغه هایی است که چرخش کامل 360 درجه دارند. ماده مبرد توسط تیغه های دایره‌ای مکش می شود و در شیارهای کمپرسور به حرکت در می آیند. این تیغه های چرخان به سرعت در حال چرخیدن هستند. پس از تماس ماده مبرد با تیغه های چرخان، گاز به سمت خروجی هدایت می شود. با هدایت گاز یا مبرد به سمت خروجی این گاز فشرده و کمپرس می شود. مبرد با فشار بالا وارد سیستم دستگاه می شود. به دلیل نوع کارکرد، این کمپرسور از صدای کمتر، مصرف انرژی پایین تر و کارایی بالاتر برخوردار است. به نسبت کمپرسورهای دیگر، کمپرسور روتاری هزینه نگهداری و تعمیرات بیشتری دارد. این کمپرسور در مناطق معتدل و مرطوب کارایی بهتری دارد.
برای آشنای با دیگر قطعات کولر گازی پیشنهاد می شود این مقاله را مطالعه بفرمایید :
کمپرسور پیستونی یا رفت و برگشتی:
کمپرسور پیستونی که اولین نوع کمپرسور کولر گازی می باشد دارای پیستون است و این پیستون داخل سیلندر می باشد. با حرکت پیستون داخل سیلندر گاز یا مبرد داخل محفظه‌ی کمپرسور مکش می شود. پیستون به سمت پایین حرکت می کند و گاز را متراکم می کند و به سمت خروجی هدایت می کند. به این طریق گاز داخل کمپرسور فشرده و کمپرس می شود. از مزایای این کمپرسور می توان به قیمت پایین تر و هزینه‌ی کمتر خدمات به دلیل رایج بودن اشاره کرد. مهمترین نقطه ضعف این کمپرسور صدای زیادی است که تولید می کند. از صدای زیاد این کمپرسور که بگذریم نقاط ضعف دیگر داشتن مصرف انرژی بالا و راندمان کاری پایین می باشد.
کمپرسور اسکرول یا مارپیچی:
کمپرسور اسکرول بهترین نمونه‌ی موجود کمپرسور جهت استفاده در کولر گازی می باشد. این کمپرسور دارای دو عدد مارپیچ می باشد. یکی از مارپیچ ها ثابت و دیگری متحرک است. مارپیچ متحرک به سمت ثابت حرکت می کند و نحوه‌ی چیدمان به گونه ای است که بر خلاف یکدیگر حرکت می کنند. مبرد یا گاز به این وسیله هم فشرده می شود و هم به سمت قسمت خروجی منتقل می شود. داخل این کمپرسور و نحوه‌ی فشرده سازی به شکل حلزونی می باشد و با این سیستم تشریح شده کمترین صدا را ایجاد می کند. مصرف انرژی کمتر، طول عمر بالا و راندمان بالا از دیگر مزایای این کمپرسور است. قیمت این کمپرسور از مدل های قبلی بالاتر و به صرفه نیست که در کولرهای گازی خانگی استفاده شود. این کمپرسور مناسب کولرهای بزرگ و مخصوص می باشد.
کمپرسور: قلب تپنده‌ی صنایع – بررسی جامع
کمپرسورها دستگاه‌هایی هستند که با به کارگیری انرژی مکانیکی، حجم مشخصی از گاز را دریافت کرده و آن را تحت فشار قرار می‌دهند و در نهایت به سمت مقصد مورد نظر هدایت می‌کنند. این فرآیند که به تراکم گاز معروف است، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع کمپرسورها بپردازیم. در ادامه با تاریخچه، نحوه عملکرد، انواع، کاربردها و نکات مهم در انتخاب و نگهداری کمپرسور آشنا خواهید شد.
تاریخچه‌ی کمپرسور:
سابقه‌ی استفاده از کمپرسورها به دوران باستان باز می‌گردد. در آن زمان از این دستگاه‌ها برای دمیدن هوا در کوره‌ها و آهنگری استفاده می‌شد. با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی، کمپرسورها نیز تکامل یافته و در صنایع مختلف کاربرد پیدا کردند.
نحوه‌ی عملکرد کمپرسور:
کمپرسورها با استفاده از مکانیزم‌های مختلفی عمل می‌کنند. به طور کلی، می‌توان آنها را به دو دسته ی اصلی جابجایی مثبت و دینامیکی تقسیم کرد.
کمپرسورهای جابجایی مثبت: در این نوع کمپرسورها، حجم محفظه ی کمپرسور با حرکت قطعات داخلی (مانند پیستون یا پره) به طور متناوب افزایش و کاهش می‌یابد. این امر سبب می‌شود که گاز به داخل محفظه مکیده شده و سپس با کاهش حجم، فشرده و به بیرون رانده شود.
کمپرسورهای دینامیکی: در این نوع کمپرسورها، از انرژی جنبشی برای افزایش فشار گاز استفاده می‌شود. مکانیزم‌های مختلفی مانند سانتریفیوژ، محوری و حلزونی در این دسته از کمپرسورها به کار گرفته می‌شوند.
انواع کمپرسور:
کمپرسورها را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد. رایج‌ترین دسته‌بندی بر اساس نحوه‌ی عملکرد آنهاست که در بالا به آن اشاره شد.
علاوه بر این، کمپرسورها را می‌توان بر اساس موارد زیر نیز دسته‌بندی کرد:
- نوع گاز: کمپرسورهای هوا، کمپرسورهای یخچال، کمپرسورهای هلیوم و …
- فشار: کمپرسورهای فشار کم، کمپرسورهای فشار متوسط و کمپرسورهای فشار بالا
- کاربرد: کمپرسورهای صنعتی، کمپرسورهای تهویه مطبوع، کمپرسورهای پزشکی و …
کاربردهای کمپرسور:
همانطور که گفته شد، کمپرسورها در صنایع مختلف کاربرد دارند. برخی از مهمترین کاربردهای آنها عبارتند از:
- صنعت: در صنایع مختلفی مانند فولاد، پتروشیمی، نساجی، معدن و … از کمپرسورها برای تامین هوای فشرده، به عنوان سیال محرک در ابزارآلات پنوماتیک و یا در فرآیندهای مختلف مانند پمپاژ مایعات و گازها استفاده می‌شود.
- تهویه مطبوع: در سیستم‌های تهویه مطبوع از کمپرسورها برای خنک کردن فضا استفاده می‌شود. کمپرسور، گاز مبرد را در سیستم تهویه مطبوع به گردش در می‌آورد و با فشرده کردن آن، سبب خنک شدن هوا می‌شود.
- پزشکی: در صنعت پزشکی از کمپرسورها در دستگاههای مختلفی مانند ونتیلاتور، دستگاههای بیهوشی و ساکشن استفاده می‌شود.
- حمل و نقل: در صنعت حمل و نقل از کمپرسورها برای باد کردن لاستیک‌ها، ترمزهای بادی و سیستم‌های درب‌های پنوماتیک استفاده می‌شود.
- مصارف خانگی: در مصارف خانگی از کمپرسورها در یخچال‌ها، فریزرها و کولرهای گازی استفاده می‌شود.
نکات مهم در انتخاب و نگهداری کمپرسور:
انتخاب کمپرسور مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع گاز، فشار مورد نیاز، حجم هوای فشرده مورد نیاز، نوع کاربرد و … بستگی دارد. نگهداری صحیح از کمپرسور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با انجام سرویس‌های دوره‌ای و تعویض به موقع قطعات یدکی می‌توان عمر مفید کمپرسور را افزایش داد و از بروز خرابی‌های احتمالی جلوگیری کرد.
انواع کمپرسور بر اساس نوع گاز:
- کمپرسورهای هوا: رایج‌ترین نوع کمپرسور هستند و در صنایع مختلفی مانند پتروشیمی، فولاد، نساجی و … کاربرد دارند.
- کمپرسورهای یخچال: در یخچال‌ها و فریزرها برای خنک کردن محفظه استفاده می‌شوند.
- کمپرسورهای هلیوم: در دستگاههای MRI و شتاب‌دهنده‌های ذره‌ای کاربرد دارند.
- کمپرسورهای آمونیاک: در گذشته در سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شدند، اما به دلیل خطرات زیست‌محیطی، امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- و …
کمپرسور بر اساس فشار:
- کمپرسورهای فشار کم: تا 1 بار
- کمپرسورهای فشار متوسط: بین 1 تا 10 بار
- کمپرسورهای فشار بالا: بیش از 10 بار
انواع کمپرسور بر اساس کاربرد:
- کمپرسورهای صنعتی: در صنایع مختلف برای مصارف گوناگون استفاده می‌شوند.
- کمپرسورهای تهویه مطبوع: در سیستم‌های تهویه مطبوع برای خنک کردن فضا استفاده می‌شوند.
- کمپرسورهای پزشکی: در صنعت پزشکی در دستگاههای مختلفی مانند ونتیلاتور، دستگاههای بیهوشی و ساکشن استفاده می‌شوند.
- کمپرسورهای قابل حمل: این نوع کمپرسورها به دلیل کوچکی و وزن کم، به راحتی قابل حمل هستند و در مصارف خانگی و کارگاهی کاربرد دارند.
- و …
نکات مهم در انتخاب کمپرسور:
- نوع گاز: اولین قدم در انتخاب کمپرسور، تعیین نوع گازی است که باید فشرده شود.
- فشار مورد نیاز: میزان فشاری که کمپرسور باید ایجاد کند، از عوامل مهم در انتخاب آن است.
- حجم هوای فشرده مورد نیاز: میزان هوای فشرده ای که در واحد زمان به آن نیاز دارید را باید مشخص کنید.
- نوع کاربرد: کمپرسورها در مصارف مختلفی استفاده می‌شوند. با توجه به نوع کاربرد، باید کمپرسور مناسب را انتخاب کنید.
- برند و قیمت: برندهای مختلفی کمپرسور تولید می‌کنند. با توجه به بودجه و نیاز خود، می‌توانید کمپرسور مناسب را انتخاب کنید.
نکات مهم در نگهداری کمپرسور:
- مطالعه‌ی دفترچه راهنمای کمپرسور: اولین قدم برای نگهداری صحیح از کمپرسور، مطالعه ی دفترچه راهنمای آن است. در این دفترچه، تمام اطلاعات لازم برای نگهداری و سرویس کمپرسور ارائه شده است.
- انجام سرویس‌های دوره‌ای: کمپرسورها باید به طور دوره‌ای توسط تعمیرکاران مجرب سرویس شوند. در این سرویس‌ها، قطعات یدکی فرسوده تعویض شده و تنظیمات لازم انجام می‌شود.
- استفاده از روغن مناسب: از روغن مناسب برای روانکاری قطعات متحرک کمپرسور استفاده کنید. نوع و میزان روغن مورد نیاز در دفترچه راهنمای کمپرسور ذکر شده است.
- کنترل نشتی: به طور مرتب کمپرسور را از نظر نشتی بررسی کنید. نشتی می‌تواند سبب کاهش عملکرد و هدر رفتن انرژی شود.
- محافظت از کمپرسور در برابر عوامل محیطی: کمپرسور را در محیطی خنک، خشک و عاری از گرد و غبار نصب کنید.
در این مقاله سعی کردیم تا اطلاعات جامعی در مورد کمپرسورها ارائه دهیم. با مطالعه ی این مقاله، شما می‌توانید با انواع کمپرسورها، نحوه عملکرد، کاربردها و نکات مهم در انتخاب و نگهداری آنها آشنا شوید.
