تفاوت موتور القایی و یونیورسال در چیست؟
شاید برای شما این سوال پیش بیاید که چه تفاوتی بین این دو نوع موتور وجود دارد که همه جا در معرفی محصولاتی مانند کارواش از آن استفاده می شود. اگر این سوال برای شما هم پیش آمده است تا پایان این نوشته با ما همراه باشید و آن را مطالعه کنید.
ابتدا سوال اصلی این است که بدون توجه به نوع دستگاه مورد نظر اصلاً موتور یونیورسال (ذغالی) و یا القایی (دینامی) چه تفاوتی دارند؟
موتور یونیورسال یا ذغالی:
موتور یونیورسال نوعی از موتور سری است که هم با جریان DC و هم با جریان AC می توان بکار برد. به دلیل کار با هر دو نوع جریان به آن UNIVERSAL یعنی جهانی می گویند. موتور یونیورسال اغلب با جریان متناوب عمل می کند. موقعی که یک موتور DC به جریان متناوب متصل شود، چونکه جریان مستقیم سری بین دو عدد سیم پیچ میدان و آرمیچر، جریان مستقیم و نامتناوبی از سیم پیچ میدان موتور و آرمیچر رد می شود. پس از عبور این جریان مستقیم در نتیجه گشتاور ثابتی تولید می کند.
امتیاز این موتورها در این است که می توان تغذیهی AC را بر روی این موتورها بکار برد. از دیگر امتیازات این موتورها گشتاور بالا می باشد. اندازهی کوچک، جمع و جور نیز باعث استفادهی آنها در دستگاه های الکترونیکی خانگی می باشد. این موتورها بسیار مناسب استفاده در این گونه کالاها هستند ولی در صنایع بزرگ از آنها استفاده نمی شود. دلیل این امر تعمیر و نگهداری آن هاست. چرا که برای دستگاه های پر مصرف صنعتی جوابگو نیست ولی در مصارف خانگی بخوبی بکار می آیند. این موتورها در جاروبرقی، لوازم برقی آشپزخانه ( مانند: مخلوط کن، آبمیوه گیری و… )، ابزارآلات برقی کوچک (دربل، مینی سنگ، فرز و …)، پمپ کارواش و… استفاده می شود. اصلاحاً به ایمن موتورها ذغالی هم گفته می شود.
موتور القایی (دینامی):
موتور القایی عمومی ترین موتورهایی هستند که در دستگاه های صنعتی و وسایل الکترونیکی صنعتی استفاده می شود. طراحی ایمن نوع موتور القایی AC ساده و مقاوم تر می باشد. بهای تمام شده ی پایین تر، هزینه نگهداری پایین تر و استفاده ی آسان تر در وسایل الکترونیکی از جمله مزایای این موتور می باشد. این نوع موتور دارای تنوع بالایی می باشد. در کل باید گفت که ساخت و طراحی موتورهای AC از موتورهای DC آسانتر است اما در قسمت کنترل سرعت و گشتاور موتور باید دقت بسیار زیادی در طراحی آن داشت.
از انواع موتورهای القایی می توان به تکفاز و سه فاز نام برد. مثلاً بعضی از پمپ های کارواش دارای موتور القایی تک فاز و در برخی دیگر القایی سه فاز می باشد. موتور القایی تک فاز جهت مصارف خانگی و نیمه صنعتی به کار برده می شود. روتور در این موتور تک فاز از نوع قفس سنجابی می باشد. اما موتور القایی سه فاز استفاده ی صنعتی دارد و در دستگاه های سنگین تر از نظر کاری مورد استفاده قرار می گیرد.
تفاوت موتور القایی و یونیورسال: راهنمای جامع برای انتخاب موتور مناسب
موتورهای الکتریکی نقش حیاتی در دنیای مدرن ایفا میکنند و در طیف گستردهای از کاربردها، از لوازم خانگی گرفته تا صنایع سنگین، یافت میشوند. دو نوع رایج موتور الکتریکی، موتور القایی و موتور یونیورسال، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و در شرایط مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
در این مقاله جامع، به بررسی عمیق تفاوتهای بین موتور القایی و موتور یونیورسال میپردازیم تا به شما در انتخاب موتور مناسب برای نیازهایتان کمک کنیم.
1. اصل کار:
موتور القایی: موتور القایی بر اساس اصل القای الکترومغناطیسی کار میکند. سیمپیچهای استاتور که به منبع تغذیه AC متصل هستند، میدان مغناطیسی متناوب ایجاد میکنند. این میدان، جریانی را در قفس القایی آلومینیومی یا سیمپیچهای روتور القا میکند که با میدان استاتور تعامل داشته و گشتاور را برای چرخش موتور ایجاد میکند.
موتور یونیورسال: موتور یونیورسال، نوعی موتور سری است که هم با جریان DC و هم با جریان AC کار میکند. در این موتور، هم سیمپیچهای استاتور و هم سیمپیچهای آرمیچر در یک مدار سری قرار دارند. جریان عبوری از سیمپیچها میدان مغناطیسی در هر دو بخش ایجاد میکند که تعامل این میدانها با یکدیگر، گشتاور را برای چرخش موتور به وجود میآورد.
2. ساختار:
موتور القایی: موتور القایی از دو بخش اصلی استاتور و روتور تشکیل شده است. استاتور ثابت بوده و دارای سیمپیچهایی است که میدان مغناطیسی متناوب ایجاد میکنند. روتور نیز که به طور آزادانه میچرخد، از قفس القایی آلومینیومی یا سیمپیچ تشکیل شده است.
موتور یونیورسال: موتور یونیورسال نیز از دو بخش اصلی استاتور و آرمیچر تشکیل شده است. استاتور ثابت بوده و دارای سیمپیچهایی است که میدان مغناطیسی ایجاد میکنند. آرمیچر که به طور آزادانه میچرخد، دارای سیمپیچ و هسته آهنی است.
3. ویژگی های عملکردی:
سرعت: موتورهای القایی سرعت ثابتی دارند که به فرکانس منبع تغذیه AC بستگی دارد. موتورهای یونیورسال سرعت متغیری دارند که با ولتاژ و بار اعمال شده به موتور تغییر میکند.
گشتاور: موتورهای القایی گشتاور راه اندازی بالایی دارند و برای کاربردهایی که به گشتاور اولیه بالا نیاز دارند مناسب هستند. موتورهای یونیورسال گشتاور پایینی دارند، اما میتوانند در طیف وسیعی از سرعتها کار کنند.
راندمان: موتورهای القایی راندمان بالایی دارند، به خصوص در بارهای بالا. موتورهای یونیورسال راندمان کمتری دارند، به خصوص در سرعتهای پایین.
هزینه: موتورهای القایی گرانتر از موتورهای یونیورسال هستند.
نگهداری: موتورهای القایی نیاز به نگهداری کمتری دارند، زیرا هیچ قطعه متحرکی ندارند. موتورهای یونیورسال به دلیل وجود جاروبکها و کموتاتور، نیاز به نگهداری بیشتری دارند.
4. کاربردها:
موتور القایی: موتورهای القایی در طیف گستردهای از کاربردها، از جمله پمپها، فنها، نوار نقاله، ماشینهای ابزار، و لوازم خانگی بزرگ مانند یخچال و لباسشویی استفاده میشوند.
موتور یونیورسال: موتورهای یونیورسال به طور معمول در لوازم برقی کوچکتر مانند جاروبرقی، مخلوط کن، دریل، و ابزارآلات برقی دستی استفاده میشوند.
5. انتخاب موتور مناسب:
انتخاب بین موتور القایی و موتور یونیورسال به نیازهای خاص شما بستگی دارد.
- اگر به موتور با سرعت ثابت، گشتاور راه اندازی بالا، راندمان بالا و نیاز به نگهداری کم نیاز دارید، موتور القایی گزینه مناسبی است.
- اگر به موتور با سرعت متغیر، قیمت پایین و ابعاد کوچک نیاز دارید، موتور یونیورسال گزینه مناسبی است.
در ادامهی مقاله به بررسی عمیقتر برخی نکات کلیدی و جزئیات بیشتر میپردازیم تا به درک کاملتری از تفاوتهای این دو نوع موتور برسیم:
6. مزایای موتور القایی:
- دوام بالا: موتورهای القایی به دلیل نداشتن جاروبک و کموتاتور، از استحکام بالایی برخوردار بوده و طول عمر بیشتری دارند.
- عملکرد بی صدا: موتورهای القایی در مقایسه با موتورهای یونیورسال، صدای بسیار کمتری تولید میکنند.
- کنترل سرعت آسان: سرعت موتورهای القایی را میتوان با استفاده از ابزارهای الکترونیکی به راحتی کنترل کرد.
- ایمنی بالا: موتورهای القایی در برابر اضافه بار و اتصالات کوتاه از ایمنی بالاتری برخوردار هستند.
7. معایب موتور القایی:
- قیمت بالا: همانطور که گفته شد، موتورهای القایی به دلیل پیچیدگی ساختار، گرانتر از موتورهای یونیورسال هستند.
- ابعاد بزرگتر: موتورهای القایی برای دستیابی به توان مشابه، معمولا از موتورهای یونیورسال ابعاد بزرگتری دارند.
- نامناسب برای سرعتهای بسیار پایین: راهاندازی موتورهای القایی در سرعتهای خیلی پایین دشوار است.
8. مزایای موتور یونیورسال:
- قیمت پایین: موتورهای یونیورسال به دلیل سادگی طراحی، از قیمت مناسبتری برخوردار هستند.
- ابعاد کوچک: موتورهای یونیورسال با توان مشابه، در مقایسه با موتورهای القایی، ابعاد کوچکتری دارند.
- سرعت متغیر: موتورهای یونیورسال به راحتی قابل کنترل بوده و میتوانند در طیف وسیعی از سرعتها کار کنند.
- وزن سبک: وزن کم موتورهای یونیورسال، آنها را برای کاربردهای قابل حمل مناسب میسازد.
9. معایب موتور یونیورسال:
- استهلاک بالا: جاروبکها و کموتاتور موتورهای یونیورسال به مرور زمان دچار فرسودگی شده و نیاز به تعویض دارند.
- ایجاد جرقه: جرقه ناشی از جاروبکها در موتورهای یونیورسال میتواند مشکلاتی را در برخی از کاربردها ایجاد کند.
- راندمان پایین: موتورهای یونیورسال به خصوص در سرعتهای پایین، از راندمان کمتری نسبت به موتورهای القایی برخوردار هستند.
- ایمنی پایین: موتورهای یونیورسال در برابر اضافه بار و اتصالات کوتاه، ایمنی پایینتری نسبت به موتورهای القایی دارند.
10. نتیجه گیری:
در انتخاب بین موتور القایی و موتور یونیورسال، درک صحیح نیازهای پروژه یا دستگاه شما اهمیت بسزایی دارد. اگر به دنبال دوام بالا، عملکرد بی صدا، راندمان عالی و نیاز به نگهداری کم هستید، موتور القایی انتخاب ایدهآلی است. اما در صورتی که قیمت پایین، ابعاد کوچک، سرعت متغیر و وزن کم در اولویت قرار دارند، موتور یونیورسال گزینه مناسبتری خواهد بود.
با مطالعهی دقیق این مقاله و در نظر گرفتن جوانب مختلف، میتوانید انتخابی آگاهانه و متناسب با نیاز خود داشته باشید.